Centaur: Siêu AI mô phỏng tư duy con người chính xác chưa từng có

Thiện Khang 19/07/2025 107

Các nhà khoa học Đức phát triển Centaur – mô hình AI tiên tiến có khả năng suy nghĩ và ra quyết định giống con người đến mức đáng kinh ngạc, mở ra hướng nghiên cứu mới trong tâm lý học và y học.

Centaur – Siêu AI tái hiện tư duy con người với độ chính xác ấn tượng

Một bước tiến đột phá trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đã được giới thiệu tại Đức, khi các nhà khoa học thuộc Helmholtz Munich phát triển thành công mô hình AI có khả năng tư duy và ra quyết định giống con người ngay cả trong những tình huống chưa từng gặp. Mô hình có tên gọi Centaur đang gây chú ý toàn cầu nhờ khả năng phản ánh chính xác hành vi con người dựa trên nền tảng khoa học tâm lý vững chắc.

Mô hình siêu ngôn ngữ AI Centaur được đào tạo dựa trên hơn mười triệu quyết định từ các thí nghiệm tâm lý học. Ảnh: Helmholtz Munich

Centaur – Cầu nối giữa AI và tâm lý học hành vi

Centaur được huấn luyện trên bộ dữ liệu khổng lồ có tên Psych-101, bao gồm hơn 10 triệu quyết định được thu thập từ 160 thí nghiệm hành vi khác nhau. Nhờ vậy, mô hình có thể dự đoán phản ứng con người trong môi trường quen thuộc lẫn hoàn toàn mới – điều mà nhiều mô hình trước đây chưa đạt được.

Tiến sĩ Marcel Binz và Tiến sĩ Eric Schulz, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết mục tiêu là tạo ra một hệ thống vừa có khả năng lý giải vừa có khả năng dự đoán, đưa AI đến gần hơn với cách tư duy thực của con người.

"Chúng tôi đã phát triển một công cụ như một phòng thí nghiệm ảo – nơi bạn có thể mô phỏng và dự đoán hành vi con người chỉ bằng ngôn ngữ tự nhiên," Binz chia sẻ.

Ra quyết định như con người – Ngay cả khi chưa từng thấy tình huống

Điểm nổi bật của Centaur là khả năng nhận diện mô hình ra quyết định lặp lại, thích nghi linh hoạt với hoàn cảnh mới, và thậm chí ước tính thời gian phản ứng với độ chi tiết cao. Đây là những năng lực vốn được xem là đặc trưng chỉ có ở con người – nay được tái hiện bởi một hệ thống AI.

Nhờ đó, mô hình có thể hỗ trợ phân tích:

  • Thí nghiệm tâm lý học cổ điển
  • Hành vi người bệnh trong bối cảnh lâm sàng (như trầm cảm, rối loạn lo âu)
  • Sự khác biệt trong tư duy giữa cá nhân khỏe mạnh và người có rối loạn tâm thần

Ứng dụng rộng mở từ y học đến khoa học xã hội

Centaur không chỉ là công cụ phân tích. Nó còn là cầu nối giữa lý thuyết tâm lý và công nghệ AI hiện đại, cho phép:

  • Kiểm định các mô hình tâm lý học cổ điển
  • Phân tích hành vi người dùng trong thực tế
  • Mô phỏng hành vi trong các tình huống môi trường, xã hội hoặc y tế
  • Với khả năng chỉ ra điểm yếu của các giả thuyết hiện hành, Centaur có thể đóng vai trò quan trọng trong cải tiến lý thuyết hành vi con người.

Đảm bảo minh bạch và đạo đức trong nghiên cứu AI

Khác với những hệ thống AI thương mại, Centaur được phát triển trong môi trường học thuật công, tại một viện nghiên cứu phi lợi nhuận, nơi tính minh bạch, đạo đức và bảo mật dữ liệu được đặt lên hàng đầu. Các nhà nghiên cứu cam kết sử dụng mã nguồn mở, lưu trữ cục bộ dữ liệu, và tuân thủ quy định nghiêm ngặt về quyền riêng tư.

"Chúng tôi kết hợp nghiên cứu AI với lý thuyết tâm lý và cam kết đạo đức rõ ràng," Binz nói.
"Chỉ trong môi trường học thuật công, chúng tôi mới có đủ tự do để theo đuổi những câu hỏi nhận thức sâu sắc mà ngành công nghiệp thường bỏ qua."

Tương lai: Mở rộng Centaur, đào sâu hiểu biết về nhận thức người

Bước tiếp theo, nhóm nghiên cứu muốn đi sâu vào "bên trong" Centaur – nhằm xác định mô hình tính toán nào tương ứng với các quá trình tư duy cụ thể. Mục tiêu là không chỉ mô phỏng kết quả hành vi, mà còn hiểu được cách thông tin được xử lý trong não người.

Nếu thành công, Centaur có thể mở ra chương mới trong:

  • Y học thần kinh
  • Tâm lý học lâm sàng
  • Khoa học nhận thức
  • Phát triển hệ thống AI tương tác tự nhiên hơn

Centaur là minh chứng sống động cho khả năng AI học hỏi và mô phỏng tư duy con người với độ chính xác đáng kinh ngạc. Không chỉ là bước đột phá trong khoa học máy tính, nó còn mở ra cánh cửa mới cho hiểu biết sâu hơn về bản chất tư duy và hành vi con người.

Sự kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo và tâm lý học hành vi – nếu được ứng dụng có trách nhiệm – hứa hẹn sẽ cách mạng hóa nhiều lĩnh vực, từ y tế, giáo dục cho tới nghiên cứu khoa học xã hội.