TP.HCM xử lý pin xe điện thế nào sau khi chuyển đổi 400.000 phương tiện?

TP.HCM dự kiến xây dựng nhà máy tái chế pin 3.000 tấn/năm, xử lý pin xe điện sau khi chuyển đổi 400.000 xe 2 bánh. Tái chế pin điện đang là ưu tiên hàng đầu trong phát triển giao thông xanh.

Việc chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện tại TP.HCM không chỉ là bước tiến trong giao thông xanh mà còn đặt ra thách thức lớn trong xử lý pin xe điện sau sử dụng. Với mục tiêu chuyển đổi 400.000 xe 2 bánh đang hoạt động bởi tài xế công nghệ và giao hàng, TP.HCM cần đồng thời triển khai hệ thống thu gom, tái chế và xử lý pin cũ hiệu quả để tránh gây ô nhiễm môi trường.

Xây dựng hệ sinh thái tái chế pin xe điện tại TP.HCM

Tại buổi họp báo kinh tế - xã hội ngày 24/7, ông Lê Thanh Hải – Giám đốc Trung tâm Tư vấn ứng dụng Kinh tế (thuộc Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM - HIDS) cho biết, đề án chuyển đổi phương tiện đang được tích cực triển khai. Tuy nhiên, ông đặc biệt nhấn mạnh rằng lượng pin xe điện thải bỏ sau chuyển đổi có thể tạo ra rủi ro lớn nếu không được thu gom và tái chế đúng cách.

Ông Hải cho biết Việt Nam hiện đã có nhà máy sản xuất pin xe điện tại Hà Tĩnh với vốn đầu tư hơn 6.000 tỷ đồng. Đơn vị này đã hợp tác cùng công ty tái chế pin nổi tiếng Li-Cycle để đảm bảo khả năng thu hồi và tái sử dụng pin cũ một cách tối ưu.

Công nghệ tái chế hiện đại hiện nay có thể thu hồi 90–95% kim loại quý trong pin, bao gồm lithium, coban và mangan. Đây không chỉ là giải pháp môi trường mà còn có giá trị kinh tế cao nếu được triển khai đúng quy trình.

Đề xuất nhà máy tái chế pin 3.000 tấn/năm

Trong khuôn khổ đề án, TP.HCM hướng tới xây dựng các trung tâm tái chế pin điện với công suất 3.000 tấn mỗi năm. Những cơ sở này sẽ chịu trách nhiệm xử lý pin xe điện sau sử dụng, thu hồi vật liệu quý và tái sử dụng cho mục đích khác như:

• Làm pin lưu trữ cho điện mặt trời
• Tái sử dụng trong các hệ thống năng lượng tại vùng nông thôn
• Chế tạo tấm thu năng lượng mặt trời từ pin tái chế

Để hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này, TP.HCM sẽ cân nhắc cho vay ưu đãi và sử dụng Quỹ Bảo vệ Môi trường làm nguồn hỗ trợ tài chính. Đồng thời, căn cứ theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, từ 1/1/2024, các đơn vị sản xuất pin buộc phải đóng phí tái chế. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp có hệ thống thu gom – tái chế đạt chuẩn, họ có thể được miễn hoặc hoãn đóng khoản phí này.

Tái sử dụng và kéo dài tuổi thọ pin xe điện

Ngoài tái chế, một số giải pháp khác đang được đề xuất để kéo dài vòng đời pin xe điện như:

• Sử dụng pin cũ làm hệ thống lưu trữ năng lượng
• Triển khai công nghệ phục hồi pin
• Chuyển pin yếu sang thiết bị yêu cầu năng lượng thấp hơn
• Những phương án này sẽ góp phần giảm áp lực xử lý chất thải pin, đồng thời tận dụng tối đa tài nguyên trước khi bước vào giai đoạn tái chế.

An toàn pin xe điện: Lo ngại và giải pháp

Trước mối lo về nguy cơ cháy nổ pin xe điện, ông Hải nhận định: Công nghệ pin hiện đại đã có nhiều cải tiến đáng kể. Một số loại pin mới có khả năng kháng cháy nổ rất cao, thậm chí đạt mức “không cháy” theo thử nghiệm quốc tế. Đồng thời, tiêu chuẩn an toàn PCCC cũng ngày càng được siết chặt với các mẫu pin lưu hành trên thị trường.

Ông kêu gọi dư luận tiếp cận thông tin một cách đa chiều, không để các thông tin chưa xác thực tạo nên tâm lý lo sợ không cần thiết. Ông nhấn mạnh: “Chỉ khi có dữ liệu so sánh cụ thể giữa xe điện và xe xăng về tỷ lệ cháy nổ, mới có thể đánh giá mức độ rủi ro khách quan”.

Hướng đến mô hình đô thị xanh – sạch – an toàn

Mục tiêu cuối cùng của đề án là đưa TP.HCM tiến đến một hệ sinh thái giao thông sạch, thân thiện với môi trường và phát triển bền vững. Ông Hải đề xuất Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp với Sở Công Thương cùng các đơn vị liên quan để xây dựng lộ trình tái chế pin rõ ràng, tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể và hệ thống giám sát minh bạch.

Ngoài ra, TP cũng sẽ học hỏi từ các quốc gia như Trung Quốc – nơi đã áp dụng tiêu chuẩn quốc gia bắt buộc đối với xe điện – để sớm thiết lập quy định phù hợp với thực tế Việt Nam.

Hiện đề án đang được Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM tiếp tục hoàn thiện dựa trên ý kiến từ doanh nghiệp, chuyên gia và các cơ quan quản lý trước khi trình UBND TP xem xét.