Apple đối mặt khủng hoảng đổi mới và lãnh đạo – Nguy cơ lặp lại vết xe đổ của Nokia?

Apple đang chậm lại trong đổi mới và thiếu lớp lãnh đạo kế thừa, khiến nhiều chuyên gia lo ngại hãng có thể lặp lại sai lầm của Nokia nếu không sớm cải tổ chiến lược và bộ máy quản lý.

Sau hơn một thập kỷ phát triển dưới thời CEO Tim Cook, Apple – thương hiệu công nghệ hàng đầu thế giới – đang đối mặt với những thách thức ngày càng rõ rệt về tốc độ đổi mới và cơ cấu lãnh đạo già cỗi. Những dấu hiệu này khiến không ít chuyên gia lo ngại rằng Apple có thể đi vào vết xe đổ của Nokia nếu không nhanh chóng thay đổi chiến lược phát triển và cải tổ đội ngũ điều hành.

Apple mất dần động lực đổi mới – Bóng dáng Nokia năm xưa?

Kể từ khi Steve Jobs qua đời vào năm 2011, Apple dưới sự điều hành của Tim Cook đã duy trì được vị thế vững chắc nhờ chiến lược kinh doanh thận trọng và hệ sinh thái sản phẩm ổn định. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, Apple không còn tạo ra những đột phá công nghệ như trước. Các dòng sản phẩm mới như iPhone, iPad hay MacBook tuy vẫn bán chạy nhưng thiếu sự sáng tạo và khác biệt, dễ khiến người dùng cảm thấy nhàm chán.

Bloomberg nhận định rằng bộ máy lãnh đạo Apple đang dần lão hóa và thiếu sức bật, với nhiều giám đốc kỳ cựu chuẩn bị nghỉ hưu trong khi chưa có lớp kế cận rõ ràng. Điều này làm dấy lên lo ngại về một cuộc khủng hoảng chuyển giao quyền lực, tương tự như những gì từng xảy ra với Nokia – thương hiệu từng thống trị ngành điện thoại nhưng sụp đổ vì mất phương hướng chiến lược.

Jeff Williams nghỉ hưu – Khoảng trống lớn trong ban lãnh đạo Apple

Một trong những thay đổi lớn nhất gần đây là việc Jeff Williams – Giám đốc vận hành (COO) của Apple – tuyên bố sẽ nghỉ hưu vào cuối năm nay. Là người được coi là ứng viên kế nhiệm tiềm năng của Tim Cook, sự rút lui của Williams đặt Apple vào tình thế khó xử khi vẫn chưa có người thay thế xứng đáng.

Ngoài ra, Giám đốc tài chính Luca Maestri cũng đã chuyển giao trách nhiệm, trong khi các lãnh đạo chủ chốt như Greg Joswiak (Tiếp thị toàn cầu), Lisa Jackson (Chính sách và Môi trường) đều đã ngoài 60 tuổi. Điều này cho thấy đội ngũ lãnh đạo Apple hiện nay đang già hóa, thiếu thế hệ kế thừa có tầm nhìn chiến lược dài hạn.

Tim Cook vẫn vững ghế nhưng Apple cần thay đổi

Dù đang bước sang tuổi 64, Tim Cook vẫn nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ Hội đồng quản trị và các cổ đông. Từ khi ông lên nắm quyền, giá trị cổ phiếu Apple đã tăng hơn 1.500%, đưa công ty trở thành một trong những tập đoàn có giá trị lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, những con số tài chính tích cực không thể che lấp những vấn đề nội tại như văn hóa sáng tạo đang dần mai một, tốc độ cải tiến công nghệ chậm lại và sự bảo thủ trong chiến lược phát triển.

Apple từng là biểu tượng của sự đổi mới, nhưng hiện nay đang phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ như Samsung, Google hay các hãng Trung Quốc. Những sản phẩm chủ lực như iPhone hay MacBook đang bị chỉ trích là thiếu tính mới mẻ, còn các dòng thiết bị mới như Apple Vision Pro hay các dịch vụ thuê bao vẫn chưa tạo được cú hích rõ rệt.

Nguy cơ “hóa Nokia” là hoàn toàn có thật

Eddy Cue – Giám đốc dịch vụ Apple – từng cảnh báo trong nội bộ rằng Apple có thể trở thành "BlackBerry hoặc Nokia tiếp theo" nếu không nhanh chóng thích nghi với xu hướng công nghệ mới và tái cấu trúc bộ máy lãnh đạo. Đây không phải lời nói cường điệu, mà phản ánh đúng tâm lý lo ngại đang lan rộng trong nội bộ công ty.

Trong khi các đối thủ liên tục đổi mới và đẩy mạnh nghiên cứu sản phẩm, Apple lại có xu hướng bảo thủ, tập trung vào tối ưu hóa lợi nhuận từ các sản phẩm hiện có. Nếu tiếp tục duy trì tư duy "phòng thủ", Apple sẽ gặp khó trong việc duy trì sự hấp dẫn đối với người dùng trẻ, nhóm khách hàng năng động và đòi hỏi cao về công nghệ.

Cơ hội và thử thách tại ngã rẽ chiến lược

Dù vậy, Apple vẫn có những cơ hội để lấy lại vị thế tiên phong. Việc các nhóm thiết kế, phát triển phần mềm như watchOS, Fitness+ hay AppleCare được sắp xếp lại để báo cáo trực tiếp lên Tim Cook là dấu hiệu cho thấy công ty đang cố gắng tái cấu trúc để tăng tính linh hoạt và hiệu quả. Tuy nhiên, nếu không có tầm nhìn chiến lược rõ ràng và lớp lãnh đạo mới đầy nhiệt huyết, nỗ lực này có thể chỉ là giải pháp tạm thời.

Apple đang đứng trước một ngã ba quan trọng: tiếp tục con đường hiện tại với rủi ro tụt hậu, hoặc thực hiện cải tổ mạnh mẽ để khơi dậy lại tinh thần đổi mới – yếu tố từng làm nên tên tuổi của họ. Đây là lúc để Apple chứng minh rằng họ không chỉ là công ty có giá trị thị trường lớn, mà còn là tổ chức có khả năng tự làm mới mình trước mọi biến động của thời đại.

Apple không thể mãi sống trong hào quang của quá khứ. Sự ra đi của các lãnh đạo kỳ cựu, sự thiếu đổi mới và nguy cơ mất phương hướng chiến lược đang đặt công ty vào tình thế tương tự như Nokia từng gặp. Để tránh đi vào vết xe đổ, Apple cần hành động mạnh mẽ hơn bao giờ hết, từ tái cơ cấu nhân sự đến đổi mới tư duy phát triển sản phẩm. Nếu không, chính họ sẽ là người viết lại bi kịch mà Nokia từng trải qua, chỉ khác là trong thời đại số.